Plastik Geri Dönüşüm

Plastik geri dönüşüm, ilk olarak 1860 yılında Alexander Parkes tarafından keşfedilmesiyle birlikte, kendine geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Hatta son yıllarda alınan tedbirler ışığında bir düşüş yaşasa da yine çok yakın bir tarihe kadar plastik geri dönüşüm ürünleri dünyada yılda 80 milyon tonlara kadar büyüyen bir yere sahiptir ve bu da dünya için kötü bir geleceğin oluşmasına sebep olabilmektedir. Çünkü, plastik, çöpe atıldığında çürümez, paslanmaz, çözünmez ve bozulmaz bir yapıdadır. Suyu ve toprağı kirletmesinin yanında yıllarca doğada birikerek sudaki canlılara zarar vermekte hatta ölümlerine bile neden olabilmektedir.

Bu nedenle, doğada biriken bu plastiklerin bertaraf edilmesi gerekmektedir. Cam, metal, plastik ve kâğıt/karton gibi değerlendirilebilir atıklar çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilerek yeni bir hammaddeye veya ürüne dönüştürülebilmektedir. Bu atıkların birtakım işlemlerden geçirildikten sonra ikinci bir hammadde olarak üretim sürecine sokulmasına ise geri dönüşüm denmektedir.

Plastik Geri Dönüşüm Aşamaları Nelerdir?

Plastiklerin geri dönüşümünün sağlanması için gerekli birtakım aşamalar bulunmaktadır. Bu aşamalar ise kısaca şöyledir;

Plastiğin Kesimi ve Kırılması

Cinsine göre ayrılan atık plastikler kırma makinalarında parçalanmaktadırlar. Bu parçalara ise kepek adı verilmektedir.

Plastik Yıkama ve Kurutma

Kepek haline gelen yarı mamul, önce yıkama havuzlarında kaliteli ürün elde etmek ve fire vermemek maksadıyla yıkanmaktadır. Sonra, tipik endüstriyel kurutucularda her plastiğin çeşidine göre nemi alınmaktadır.

Plastiğin Besleme Kazanına Transferi

Plastiklerin sıkma makinesine ya da istenilen yere taşınması işlemi helezonlar sayesinde yapılmaktadır. Ayrıştırılan plastikler kullanım alanlarına göre agromel makinalarında uygun sıcaklık ile eritilip kaynaştırılması sağlanmaktadır. Daha sonra soğutularak granül haline getirilmektedirler.

Ancak, bu aşamalardan önce plastik atıkların, ürün cinsine göre uygun biçimde yabancı cisimlerden ayıklanması gerekmektedir. Büyük kirleticiler ayırma masasında elle giderilebilmektedir. Yıkanması gereken atık plastikler, uygun yıkama tesislerinde yıkandıktan sonra kurutulmaktadır.

Yıkama işlemi genelde kirli plastik ürünlerde yapılır, temiz plastiklerde yıkama yapılmayabilir. İşlenecek atık plastik ürünlerin, granül ekstrüzyonuna uygun bir şekilde kırılması gerekmektedir.

Ayrıca, isteniyorsa plastik atıklar kendi cinsi arasında renklere ayırılabilmektedir. Granül ekstrüzyonunun verimli çalışabilmesi için kırıcı eleğinin delik çapı 8 mm olmak durumundadır. Yüzdürme ile hafif ve ağır plastiklerin ayrıştırılması gerekmekte ve plastiklerin nem oranı %1’ den az oluncaya kadar kurutulmaları gerekmektedir.

Plastik Geri Dönüşümden Neler Geri Kazanılabilir?

Plastik geri dönüşümü çok önemli ve aynı zamanda da kıymetli olmaktadır. Çünkü, geri dönüştürülmüş plastik ile; 1050 adet geri dönüştürülmüş plastik tepsiden 6 kişilik bir oturma grubu kolaylıkla yapılabilmektedir. 2,5 litrelik bir plastik şişe geri kazanılıp üretimde kullanılırsa 6 saatlik 60 watt’lık elektrik enerjisini tasarruf edilebilmektedir. 25 adet 2 litrelik içecek şişesi geri kazanılsa bu maddeden bir plastik süveter elde edebilmektedir.

Bunların dışında, 25 kullanılmış plastik şişeden bir ceket üretilebilmekte, 35 adet 2,5 litrelik kullanılmış PET şişesinden bir uyku tulumu yapılabilmektedir.

Geri Dönüştürülen Plastikler Hangi Alanlarda Kullanılabilmektedir?

Geri dönüştürülen plastikler, otomotiv yedek parça, tarımda sera, elyaf, dolgu malzemesi, atık su boruları, giyim sektörü, yakıt sektörü, şişe, kutu ve benzeri ürünler olarak kullanılabilmektedir.

Plastik Atıklar Nelerdir?

Evlerde ve endüstri tesislerinde oluşan plastik içeriğe sahip atıklara plastik atıklar denir. Örneğin; poşetler, otomotiv sektöründe kullanılan plastik malzemeler, yalıtım malzemeleri, oyuncak sektöründe kullanılan plastik malzemeler, kozmetik sektöründe kullanılan ambalajlar, gıda sektöründe kullanılan ambalajlardır (yoğurt, deterjan, meşrubat kutuları vb.).

Plastik Geri Dönüşüm Nasıl Yapılır?

Plastik atıklar tesise kabulü yapıldıktan sonra cinslerine göre ayrıştırılır (PE, PP, PVC, HDPE, LDPE, PET, PS vb.). Cinslerine göre ayrıştırılan plastik atıklar yıkandıktan sonra kırma makinelerinde kırılıp, küçük parçalara ayrılır ve kurutulur. Kurutulma işleminden sonra eritilir, eriyik haldeki plastik filtrelerden geçirilerek kesme işlemi yapılır ve boyutlandırılır ve granül (plastik hammaddesi) haline getirilir.

Plastik ürünler üreten firmalara gönderilen granül boru, membran, poşet vb. ürünlerin üretiminde 2. sınıf hammadde olarak kullanılır.

Plastik Atıkların Doğaya ve Çevreye Verdiği Zararlar Nelerdir?

Plastik hammaddesi petrol olup, geri dönüşüm sistemine kazandırılamayan plastik atıkların en büyük zararı doğal kaynakların tükenmesine neden olmasıdır.

Dünya genelinde her yıl 300 milyon ton plastik ve 500 milyar ila 1 trilyon arasında plastik poşet üretiliyor. Bu plastiklerin üretimi esnasında 200 – 400 milyon varil petrol kullanılıyor. Plastikler, tek kullanımlık tüketim amaçlı üretildiği için neredeyse üretilen plastiğin yarısı çöp sınıfına giriyor. Önemli bir kısmı ise denize atılıyor. Bir doğa katliamına sebep olan plastikler insanlar, bitkiler ve hayvanlar için oldukça zehirlidir. Her yıl 4-5 trilyon plastik poşet üretilir ve her yıl bir milyar kuş ve memeli hayvan bu plastik atıkları sindirdiği için ölüyor.

Plastik Atık İthalatı

Ülkemizde atıkların kaynağında ayrıştırılmasına önem verilmemesi nedeni ile plastik atıklar çöp depolama alanlarında bertaraf edilmektedir. Bu nedenle plastik atık geri dönüşüm tesisleri, geri dönüşüm sağlayacağı atık bulamaması nedeniyle plastik atık ithalatı sıkça tercih edilmektedir.

Serhat Atık fabrikamızda plastik atık geri kazanımı yapılmakta olup, yurtdışından plastik atık ithalatı gerçekleştirilmektedir.

Plastik Atık Fiyatları

Evlerde ve sanayi tesislerinde oluşan plastik atıklarınızı uygun fiyat ve üstün hizmet kalitemiz ile satın alalım. Hep birlikte kazanalım. Plastik geri dönüşüm, hurda plastik veya atık plastiğin geri kazanılması ve bu malzemelerin yeniden işlenerek işlevsel ve kullanışlı ürünler haline getirilmesine denir. Bu sürece plastik geri dönüşüm ismi, 1970’li yıllarda verilmiştir. Plastik geri dönüşüm sürecinin asıl amacı, yüksek plastik kirliliğini azaltmak ve yeni ürünler üretirken işlenmemiş malzeme kullanımını azaltmaktır. Plastik geri dönüşüm, gezegenimizdeki kaynakların korunmasına yardımcı olur. Plastiklerin çöplüklerden ve okyanuslardan uzak tutulması da plastik geri dönüşüm ile sağlanır. Yazıda plastik hurda fiyatları ve plastik geri dönüşüm yöntemlerinden bahsedeceğiz.

Plastik Geri Dönüşüme Duyulan İhtiyaç

Plastikler dayanıklı, hafif ve ucuz malzemelerdir. Günlük yaşamda birçok farklı alanda kullanılan sayısız ürün, plastik malzemelerden oluşur ve bu ürünlerin imalatı oldukça kolaydır. Her yıl, dünya genelinde toplamda 420 milyon ton plastik üretilir. Sonuç olarak plastiklerin yeniden kullanımı, geri kazanımı ve plastik geri dönüşümü oldukça önemlidir.

Plastik Geri Dönüşümde Kullanılan Plastik Türleri Nelerdir?

Altı yaygın plastik hurda türü vardır. Aşağıdaki plastik türleri oldukça yaygındır ve yanlarında belirtilen ürünlerin imalatında kullanılır.

PS (Polistiren) – Örnek: köpük bardak, plastik çatal bıçak takımı, plastik kaplar.

PP (Polipropilen) – Örnek: yemek kutuları, halat, halı.

LDPE (Düşük yoğunluklu polietilen) – Örnek: çöp kutuları ve çöp torbaları.

PVC (Polivinil klorür)—Örnek: meyve suyu kutuları, kapı ve pencere profilleri, elektrik kabloları.

HDPE (Yüksek yoğunluklu protilen) – Örnek: şampuan şişeleri, bidonlar, basınçlı borular, beyaz eşyalar.

PET (Polietilen tereftalat) – Örnek: su şişeleri, yiyecek kapları, sentetik fiber.

Şu anda sadece PET, HDPE ve PVC kullanılarak üretilen ve günlük hayatta sık sık kullanılan ürünler geri dönüştürülmektedir. PS, PP ve LDPE kullanılarak üretilen plastik ürünler, daha zorlu ve pahalı bir işlenme sürecinden geçmek zorunda oldukları için geri dönüştürülmezler. Örneğin plastik kapaklar genelde geri dönüştürülemezler. Plastik geri dönüşümde en önemli sorulardan biri, “Geri dönüşüme uygun mu, değil mi?” sorusudur. Bazı plastik türlerini geri dönüştürmek, ekonomik olarak mümkün değildir. Plastik hurda fiyatları da buna göre şekillenir.

Plastik Geri Dönüşüm İle İlgili Bilgiler

• 2018 yılında ABD’de üretilen plastiklerin yaklaşık %8.5 kadarı ayrılarak geri dönüştürüldü. Plastik ambalaj ve kaplar ise %13.1 oranında geri dönüştürüldü.
• Dünya’daki bütün plastik atıkların yüzde 30’u Avrupa’da geri dönüştürülüyor.
• Amerika’da 2017 senesinde 3 milyon ton, 2018 senesinde ise 3.02 milyon ton plastik ürün geri dönüştürüldü.
• Araştırmalara göre günlük hayatta kullanılan plastik ürünlerin %50’si, tek kullanımdan sonra çöpe atılıyor.
• 2016 yılında toplam küresel atık üretiminin %12’sini plastikler oluşturdu.
• Doğaya bırakılan bir plastiğin yok olması yüzyıllar sürebilir.
• Okyanuslara atılan plastik atıklar küçük parçalara bölünür ve her sene 100.000 deniz memelisi ile birlikte 1.000.000 deniz kuşunun ölümüne sebep olur.

Plastik Geri Dönüşüm Süreci Nasıldır?     

Plastik geri dönüşüm süreci basitçe şu aşamalardan oluşur: plastik atıkların toplanması, plastiğin kategorilerine göre ayrılması, plastiğin parçalanması, plastiğin yıkanması, plastiğin eritilmesi ve peletlenmesi. Her bir adımın kendi içindeki süreci, plastik reçineye ve plastik ürünün türüne bağlı olarak değişir.

Çoğu plastik geri dönüşüm tesisi aşağıdaki iki adımlık süreci kullanır:

Birinci Adım: Plastikler otomatik olarak veya elle ayrılır. Plastik atık, istenmeyen maddelerden ayrılır.

İkinci Adım: Plastikler yeni bir şekle dönüştürülmek üzere eritilir ya da küçük parçalara bölünür ve granül haline getirilmek üzere eritilir.

Plastik Geri Dönüşümde Son Gelişmeler

Teknolojinin gelişimiyle birlikte plastik geri dönüşüm süreçleri de bu gelişime ayak uydurdu. Yapılan inovasyonlar sayesinde plastik geri dönüşüm süreci basitleştirildi ve daha uygun maliyetli hale getirildi. Bu inovasyonlara, daha başarılı dedektörler ve gelişmiş karar ve tanıma yazılımları örnek verilebilir. Plastiklerin otomatik olarak ayrılmasında doğruluk oranlarını bir hayli artıran bu dedektörler ve yazılımlar sayesinde plastik geri dönüşüm sürecinde üretkenlik yüksek oranda arttı.

Plastik geri dönüşüm dünyasındaki bir diğer önemli inovasyon ise, kapalı döngü düzeninde çalışan geri dönüşüm süreçlerinde geri dönüştürülen polimerlerin daha geniş kullanım alanlarına kazandırılmasıdır. Örneğin 2005 yılından beri Birleşik Krallık’taki ısıl şekillendirmeye yönelik PET tabakaları, A/B/A katman düzeni sayesinde %50 ila %70 oranında geri dönüştürülmüş PET içerir.

Son zamanlarda Almanya, İtalya, İspanya, Norveç ve Avusturya gibi bazı Avrupa ülkeleri; birkaç kullanımlık esnek ambalajların yanı sıra plastik kapları da toplamaya başladı. Yıkama ve ayırma teknolojilerindeki gelişmeler, bu tür plastik kapların geri dönüşümünü de mümkün hale getirdi.

Plastik Geri Dönüşüm Zorlukları

Plastik geri dönüşümünde birçok farklı zorlukla karşılaşılmaktadır. Karışmış plastikler ve çıkarılması zor kalıntılar, bu zorluklara örnek verilebilir. Plastik geri dönüşüm endüstrisinin karşılaştığı en büyük zorluk, karışık plastik atıklarının uygun maliyetle ve yüksek verimle geri dönüştürülmesidir. Uzmanlara göre; plastik ürünler tasarlanırken bu ürünlerin geri dönüştürülecek olmasının da göz önünde bulundurulması, bu zorlukla baş etmede önemli bir rol oynayacaktır.

Esnek ambalajların, kullanıldıktan sonra geri kazanımı ve geri dönüştürülmesi de endüstrinin karşılaştığı problemlerden biridir. Çoğu malzeme geri kazanım tesisi, bu tür malzemelerin verimli ve kolay şekilde ayrılmasını sağlayan ekipmanlara sahip olmadıkları için bu malzemeleri toplamazlar.

Okyanuslardaki plastik kirliliği de halkı endişelendirmeye başlayan önemli olaylardan biri oldu. Önümüzdeki on sene içerisinde okyanuslardaki plastik atıkların üç katına çıkması bekleniyor. Kamuoyunun bu konudaki endişeleri, dünya çapındaki birçok kuruluşun plastik kaynak yönetimine daha çok önem vermesine ve plastik kirliliğinin önlenmesine yönelik adımlar atmasına yol açtı.

Geri Dönüşümün Geleceği

Yiyecek ambalajı gibi plastikler, açıldığı anda üretilme amacını tamamlamış olur. Bu tarz ürünlere, kullanım ömrü dolmuş plastikler denir. Kullanım ömrü dolan plastiklerin yönetiminde verimliliği artırma konusunda plastik geri dönüşüm çok önemli bir yere sahiptir. Plastik geri dönüşüm oranlarının artmasıyla birlikte, bu konuda daha fazla kamu bilinci kazanılmış ve plastik geri dönüşüm işlemlerinin verimliliği artırılmıştır. Bu işlemlerin verimliliği, konuyla ilgili araştırmalara ve gelişmelere yapılan yatırımlar ile desteklenmektedir. Kullanım ömrünü doldurmuş plastik ürünlerin daha fazla geri dönüşüme kazandırılmasıyla birlikte hem geri dönüşüm verimliliği artacak, hem de bu tür ürünlerin plastik atıklardan ayrılması sağlanacak. Plastik endüstrisinin ve yetkili makamların bazı ürünlerde geri dönüştürülmüş plastiğin kullanımını zorunlu kılması da, kamuoyunun geri dönüşüme yönelmesini sağlayacak.